چیزهایی که باید در مورد تجارت در ایران بدانید

پس از توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی و تضعیف تحریم‌ها، بسیاری از کمپانی‌ها و دولت‌های خارجی و ایرانیان چشم به رونق اقتصادی و بروز تغییراتی در بازار این کشور داشته‌اند. ولی قبل از اینکه تجارتی را در بازار ایران شروع کنید بهتر است این مقاله را مطالعه و با بازار ایران بیشتر آشنا شوید و پتانسیل‌های درون آن را بهتر بشناسید. اقتصاد ضعیف ایران هنوز به صورت کامل از تحریم در نیامده است، بسیاری از بانک‌های بزرگ این کشور را ترک کرده‌اند و رهبران شرکتهای چند ملیتی با تردید و کمی نا امیدی به بازار ایران نگاه می‌کنند.

اقتصاد ضعیف، تنش‌های سیاسی، عدم اطمینان از بازار و اثرات ماندگار تحریم‌های گذشته، بازار ایران را کمی مورد تردید قرار داده است ولی باز هم فرصتی بسیار مهم برای شرکتهای چند ملیتی در بازارهای نوظهور به شمار می‌رود.

برخلاف بسیاری از کشورهای خاورمیانه‌ای که اقتصادی تنها مبتنی بر نفت دارند، اقتصاد ایران کمی متنوع‌تر به شمار می‌رود. با توجه به ثبات سیاسی بیشتر ایران به خصوص بعد از توافق هسته‌ای، صنعت توریسم و گردشگری ایران رو به افزایش می‌باشد. طبقه متوسط شهری از لحاظ اقتصاد و افراد مرفه در ایران ترجیح به استفاده از محصولات خارجی را دارند که این امر با وجود تحریم‌های آمریکا همچنان پابرجا می‌باشد و چشم اندازی امیدوار کننده به شرکتهای خارجی می‌دهد که فرصت‌های فراوانی را در ایران ببینند ولی در این بین باید برای هدایت شرکت خود از میان چالش‌ها را بلد باشند.

چالش‌های تجارت در ایران

تحریم‌هایی که ایالات متحده آمریکا برای ایران در سال ۱۹۷۹ تصویب کرد و در سال‌های بعد تقویت شد، منجر به محدود کردن بسیاری از شرکت‌های اروپایی و آمریکایی برای حضور در بازار ایران شد یا این شرکت‌ها مجبور به ترک ایران شدند. در مجموع این شرکت‌ها باز هم بعد از توافقنامه ایران و ۵+۱ نمی‌توانند در این کشور کار کنند و چشم انداز بزرگی برای سال ۲۰۱۶ نداشته‌اند. سابقه حقوق بشر ایران، تروریسم، سلاح‌های نامتعارف و موشک‌های بالستیک هنوز هم برخی از تحریم‌های اقتصادی را برای ایران نگه داشته است و این معنای عدم توانایی حضور شرکت‌های آمریکایی در بازار این کشور می‌باشد. (بعضی از معافیت‌ها به دلیل مسائل بشر دوستانه در بخش غذا، دارو، مراقبت‌های بهداشتی و هواپیمای مسافربری در این تحریم‌ها وجود دارد.)

بسیاری از شرکتهای غیر آمریکایی اما می‌توانند از تعلیق تحریم‌ها استفاده کنند و در این کشور حضور داشته باشند. محدودیت‌های سطح ملی و اتحادیه اروپا پس از توافق هسته‌ای در ژانویه حذف شدند و در عرض چند هفته تنها ایرباس و چند شرکت دیگر توانستند معامله‌ای ۵۰ میلیارد دلاری را با ایران داشته باشند. توافقنامه ایراس به ارزش ۲۵ میلیارد دلار برای فروش ۱۱۸ هواپیما و ۵ میلیارد دلار از این قرارداد با شرکتی ایتالیایی برای توسعه شبکه راه آهن ایران بود. البته تحریم‌های باقی مانده آمریکا انجام این پروژه‌ها را به تعویق می‌اندازد که این امر به دلیل مشکلات تأمین مالی این قراردادها می‌باشد. بانک‌های بزرگ اروپایی مایل به بازگشت در بازار ایران نیستند و یکی از دلایل این مسئله، جریمه ۱۵ میلیارد دلاری بانک‌های متخلف از تحریم ایران بوده است و این امر مشکلات اجتناب ناپذیری را برای معاملات بانکی با ایران به وجود می‌آورد.

مشکلات اقتصادی ایران فراتر از تحریم‌ها است و به همین دلیل این کشور بسیار وابسته به درآمدهای نفتی می‌باشد. تحریم‌ها تنوع اقتصادی را در این کشور ایجاد کرده‌اند، در نیمه اول مالی سال ۲۰۱۶ تنها ۳۷٫۵ درصد اقتصاد ایران با فروش نفت انجام شد که این رقم بسیار کمتر از کشورهای صادرکننده رقیب مانند عراق، عربستان سعودی و کویت می‌باشد ولی باز هم با این حال پس از توافقنامه موقت هسته‌ای، قیمت نفت در بازار جهانی بیش از ۶۰ درصد کاهش داشته است. در نوامبر ۲۰۱۳ ایران درآمدهای نفتی کمتری را پیش بینی می‌کرد و به همین دلیل دولت این کشور تشویق به کاهش هزینه‌ها و جمع آوری درآمد از بازارهای عمومی شد که از جمله مهمترین کارهای دولت ایران، اصلاحات یارانه و تصحیح روند دریافت مالیات بوده است. خبر بدی که می‌توان در این بین داد، عدم توانایی حضور بانک‌های خارجی به دلیل پولشویی و فساد اقتصاد ایران در کنار بدهی عظیم این کشور است که برخی منابع آن را ۴۰ میلیارد دلار تعیین کرده‌اند.

برخی از مؤسسات قدرتمند داخل ایران پیش بینی کرده‌اند که اقتصاد ایران می‌تواند با حضور شرکتهای خارجی بسیار پویاتر و سالم‌تر باشد که از جمله مهم‌ترین دلایل آنها رقابت شرکتهای داخلی و خارجی برای مشتریان می‌باشد. همچنین بسیاری از هم پیمانان رییس جمهور حسن روحانی توانسته‌اند در انتخابات پارلمانی این کشور، جایگاه مهمی را کسب نمایند که این امر اجازه می‌دهد تا سرمایه گذاری خارجی در کنار سیاست گذاری خارجی این کشور بسیار بهتر باشد. رهبر ایران، علی خامنه‌ای نیز می‌تواند با مدیریت این توانایی، انتظارات نهادهای تحت ریاست خود مانند مؤسسات مذهبی و سپاه پاسداران را بهتر برآورده نماید.

فرصت‌های تجارت در ایران

با وجود چالش‌هایی که اعلام شد اما بسیاری از شرکتهای خارجی برخی از فرصت‌ها را در پیش روی خود برای حضور در بازار ایران خواهند داشت. رقبای زیادی برای خرید گاز و نفت ایران وجود دارند، علاوه بر آن، ایران دارای اقتصادی کاملاً متنوع است. جمعیت جوان ایران (شصت درصد ایرانیان زیر سی سال سن دارند و هفتاد درصد جمعیت هشتاد میلیونی این کشور در شهرها زندگی می‌کنند.) باعث شده است تا بسیاری از شرکتهای بین المللی به بازار ایران امیدوار باشند.

برای مثال LG Electronics که قبل از توافق هسته‌ای نیز در ایران حضور داشت، با لغو تحریم‌ها در حال مذاکره برای ایجاد یک کارخانه تولید یخچال فریزر، تلویزیون و ماشین لباسشویی در سال می‌باشد که مقر این کارخانه در تهران است. رنو، خودروساز فرانسوی ۱۵۰۰۰ خودرو را برای بازار ژانویه و آوریل آماده کرده است و شرکت داروسازی Novo Nordisk دانمارک، در حال احداث کارخانه‌ای در ایران به ارزش ۷۶ میلیون دلار و ۳۰۰ کارمند می‌باشد.

بخش گردشگری ایران در سال ۲۰۱۴ در حالی ۴ میلیون را جذب کرده است که ترکیه توانسته است ۳۹ میلیون نفر را جذب نماید. سایت‌های فرهنگی در جهان این آمادگی را اعلام کرده‌اند که هتل لوکس Melia و روتانا در ایران در حال بررسی شرایطی هستند که این هتل‌های ۵ ستاره در ایران نیز شعبه‌ای راه اندازی نمایند. همچنین Gran MeliaGhoo در حال احداث شعبه ایران خود می‌باشد.

ایران الان بیش‌تر از هر زمانی در حال تبدیل شدن به یک مرکز تجارت جهانی می‌باشد. تقریباً ۲۰ درصد تجارت نفت در دنیا را در دسترس دارد و حق عبور از تنگه هرمز، آبراه باریک ساحل جنوبی ایران در دست این کشور می‌باشد. خلیج فارس یکی از مهمترین نقاط حمل و نقل استراتژیک در جهان می‌باشد و همچنین می‌توان روی این کشور به عنوان یک لینک کلیدی اتصال به دریای آزاد از طریق کریدور شمال به جنوب آن حساب کرد. از طریق ایران می‌توان راحت‌تر به آسیای مرکزی و روسیه دسترسی داشت و در صورتی که خطوط راه آهن جاده ابریشم جدید چین از ایران بگذرد، این کشور می‌تواند تا حدود ۶۰۰ میلیارد دلار در سال درآمد داشته باشد. صادرات از ایران سودآور خواهد بود و از طریق این کشور می‌توان به غول‌های نوظهور صنعتی یعنی هند و پاکستان دسترسی داشت. همچنین ایران می‌تواند درآمد مناسبی از طریق فروش گاز به ترکیبه و کشورهای همسایه داشته باشد که بسیار مناسب برای توسعه اقتصادی این کشور می‌باشد.

چگونه برای کسب و کار در ایران برنامه ریزی کنیم ؟

بر اساس اعلام شرکت‌های چند ملیتی که بر بازار ایران تمرکز کرده‌اند، ۵ مورد چالش وجود دارد که مستلزم توجه برای ورود به بازار این کشور می‌باشد:

چالش اول:

زمینه سازی برای ساخت و اجرای موفق طرح‌ها در بازار ایران، شرکت‌ها باید توجه داشته باشند که قبل از ورود به بازار ایران، با وکلای بین المللی در خصوص تحریم‌های پابرجا مشورت کرده و بر اساس آن وارد بازار ایران شوند.

چالش دوم:

شرکت‌هایی که به دنبال ورود به بازار هستند باید شاخص‌های کلان اقتصادی بخش‌های مشتری را بررسی کرده و بر این اطلاعات تمرکز داشته باشند، اطلاعاتی مانند: رشد جمعیت، تورم و رشد تولید ناخالص داخلی یک راه برای پیش بینی تحولات بازار در ایران می‌باشد.

چالش سوم:

پیدا کردن شرکای ایرانی مناسب. در حالی که شما می‌توانید به صورت مستقیم وارد بازار ایران شوید ولی بهتر است از توزیع کنندگان داخلی ایران استفاده کنید. بسیاری از شرکای شما در دبی و امارات متحده عربی و استانبول ترکیه می‌توانند به شما کمک کنند تا بهتر وارد بازار ایران شوید.

چالش چهارم:

ارزش سهام خود را در بازار ایران بالا ببرید، ایران بازار خاکستری بسیار قوی دارد و بسیاری از شرکت‌ها بلافاصله پس از حضور شما در بازار ایران محصولات تقلبی در بازار عرضه می‌کنند پس بهتر است با مدیران ارشد خود در ایران هماهنگی‌های لازم را برای مبارزه با این سواستفاده داشته باشید. قیمت گذاری، ارزش محصولات و رصد کردن رقبا از دیگر کارهایی است که برای ورود به بازار ایران لازم می‌باشد.

چالش پنجم:

دسترسی خود را به ارز خارجی غیر دلار زیاد کنید، سیستم مالی ایران از طرف ایالات متحده تحت فشار است و به نظر نمی‌رسد که این فشار به زودی برداشته شود، دسترسی به ارز خارجی غیر دلار می‌تواند به شما کمک کند تا بتوانید به راحتی به بازار اقتصادی ایران دسترسی داشته باشید. همچنین در نظر بگیرید که نرخ ارز دلار در ایران به صورت دوگانه بوده و هر لحظه در حال افزایش می‌باشد.

 

ایران فرصت بسیار مهمی برای شرکتهای چند ملیتی است که در حال گسترش هستند. مدیریت ورود به بازار ایران از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و نیاز به یک استراتژی و رویکرد هوشمندانه دارد. ممکن است در صورتی که اشتباه‌هایی برای ورود به بازار این کشور داشته باشید، رقبای شما با سواستفاده این بازار خوب را از دست شما خارج نمایند.

منبع: دانشجویار